FİİL-İ MUZÂRİNİN CEZİM YAPILMASIYLA ELDE EDİLEN ZAMANLAR

I) CAHD-I MUTLAK

(MAZİ FİİLİN KESİN OLUMSUZ HALİ)

Muzâri fiilin başına لَمْ takısı getirilip, fiilin son harfinin cezim yapılmasıyla gerçekleşir. Fiilin manasını mâzîde (geçmişte) olumsuz yapar. Bir işin şu ana kadar olmadığını ve bundan sonra da olmayacağını belirtir. Muzârinin başına getirilen bu edatla fiilde üç değişiklik olur:

        a) Anlamı olumsuz olur. Bu olumsuzluk kalıcıdır ve bozulması beklenmez.

        b) Sonu meczûm (cezimli) olur.

        c) Muzâriden yapıldığı halde mâzî manası verir:

Tesniye ve cemilerde cahd-ı mutlak; sona eklenen nunların (ن) kaldırılması ile olur. Düşen nun yerine bir elif getirilir:

Müfred müennes muhâtabadaki ( ن ) harfi de kalkar.

Cemi müennes ( ن ) ları olduğu gibi kalır.

Cezimli muzâriden harf-i tarife geçiş kesre ile yapılır:

F        كَتَبَ  ماَ şimdi yazmadığınıلَمْ يَكْتُبْ , geçmişte yazmadığını ifade eder. ماَ  dan daha ziyade  لَمْ  kullanılışı yaygındır.

 

 

 

Cümle Örnekleri:

Cahd-ı mutlakların meçhûlü: Fiil-i muzârilerin meçhûlleri gibidir. Başına yine  لَمْ gelir. Cemi müennesler hariç nunlar düşer.

&&&&&&&&&&

II) CAHD-I MÜSTAĞRAK

(Bozulabilir olumsuzluk)

Muzâri fiilin başına cahd-ı mutlak takısı olan لَمْ yerine (لَمَّاَ) getirilince; muzâri fiili cezmeder, mâzîye götürür, geçmiş zamandan şu ana kadar olumsuz yapar. Ancak bu olumsuzluk konuşma anından itibaren bozulabilir. Türkçe’ye “hiç ya  da henüz ...medi, ..madı” şeklinde çevrilir.

Cahd-ı müstağrak’ın meçhûlu de cahd-ı mutlak gibi yapılır:

Çekim tablosu aynen cahd-ı mutlak gibidir. 

Cümle Örnekleri:

 

Not:  (لَماَّ) edatı fiil-i mâzînin önüne geldiği takdirde ...dığı zaman, ..diği zaman, ..dığında, ..diğinde manası verir:

لَماَّ رَجَعَ مِنَ الْمَدْرَسَةِ يَأْكُلُ طَعاَمَهُ.	Okuldan döndüğü zaman yemeğini yer.
لَماَّ حَضَرَ إِلَى الْبَيْتِ يَكْتُبُ دَرْسَهُ.	Eve geldiği zaman dersini yazar.
لَماَّ لَعِبُوا فِي الْحَدِيقَةِ يَفْرَحُونَ.	Bahçede oynadıkları zaman sevinirler.

¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

CAHD-I MUTLAK VE CAHD-I MÜSTAĞRAK İLE İLGİLİ AYETLER

1- لََمْ          يَطْمِثْهُنَّ           إِنسٌ         قَبْلَهُمْ       وَ      لاَ                 جَانٌّ .

(55/RAHMÂN. 74.) Bunlara, onlardan önce ne bir insan ne bir cin dokunmadı.

طَمَثَ يَطْمِثُ		dokunmak, el sürmek, cinsi temasta bulunmak
إِنسٌ	insan		جَانٌّ	cin	قَبْلَهُمْ	onlardan önce

2- أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ سِرَّهُمْ وَنَجْوَاهُمْ …

(9/TEVBE, 78). Allah’ın onların sırrını da fısıltılarını da biliyor (olduğunu hâlâ) bil(e)mediler mi?

اَلسِّرُّ	sır, gizlilik	اَلنَّجْوَى	fısıldama, sır verme, fısıltı
أَنَّ اللّهَ	İnne’nin hemzesinin harekesinin başta gelirse esre, ortada gelirse üstün olduğunu kendisinden sonraki ismi mansûb yaptığını ve ortada gelen أَنَّ nin yan cümleciği asıl fiile bağlamada …dığı manasını verdiğini hatırlayınız.

3- أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ .

(9/TEVBE, 104). Allah’ın, kullarından tevbeyi kabul edeceğini, sadakaları alacağını (geri çevirmeyeceğini) ve Allah’ın tevbeyi çok kabul eden ve çok merhamet eden olduğunu bil(e)mediler mi?

قَبِلَ يَقْبَلُ  قَبُولاً	kabul etmek, isteyerek almak, (ayetteki manası: razı olup bağışlamak)
اَلتَّوْبَةُ	tövbe		عَبْدٌ ج عَبِيدٌ عِباَدٌ		kul, köle
اَلصَّدَقَةُ ج اَلصَّدَقَاتُ		sadakalar		اَلتَّوَّابُ	mağfireti çok olan

4- … لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِي الْبِلاَدِ .

(89/FECR, . Ülkeler içinde onun benzeri yaratılmamıştı.

مِثْلُهَا

onun benzeri

اَلْبَلَدُ ج اَلْبِلَادُ

memleket, ülke

5- أَ لَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَادًا ¯ وَالْجِبَالَ أَوْتَادًا .

(78/NEBE, 6, 7). Biz yeryüzünü bir beşik (döşek), dağları da (birer) kazık yapmadık mı?

جَعَلَ يَجْعَلُ جَعْلاً

yaptı, kıldı

اَلْوَتِدُ ج اَلْأَوْتَادُ

kazık

اَلْمِهاَدُ

beşik, yatak, döşek

6- أَ لَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ ، وَلِسَانًا وَشَفَتَيْنِ .

(90/BELED, . Biz ona iki göz, bir dil ve iki dudak vermedik mi?

عَيْنٌ	göz
عَيْنَيْنِ	iki göz (Tesniye mef’ûl durumunda olduğu için üstün hali olan يْنِ ile gelmiş)
لِسَانٌ	bir dil			شَفَةٌ	dudak	شَفَتَيْنِ	iki dudak

7- أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ .   

(94/İNŞİRAH, 1). Biz senin göğsünü açıp genişletmedik mi?

شَرَحَ يَشْرَحُ شَرْحاً

açmak, genişletmek, yarmak

اَلصَّدْرُ ج اَلصُّدُورُ

göğüs

8- أَ لَمْ يَجْعَلْ كَيْدَهُمْ فِي تَضْلِيلٍ .

105/FİL, 2.Onların tuzaklarını (kötü planlarını) boşa çıkarmadı mı?

كَيْدٌ

hile, tuzak, kötü plan

تَضْلِيلٌ

boşa çıkarma, saptırma (masdar)

9-  … أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللّهَ عَلَىَ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ .    

(2/BAKARA, 106). …Allah’ın her şeye kadir olduğunu bil(e)medin mi?

قَدِيرٌ

kudret, büyük gücü sonsuz (olan Allah)

10- … وَ       لَمَّا          يَدْخُلِ             الْإِيمَانُ              فِي قُلُوبِكُمْ …

Câr mecrûr

Fâil

F. muzâri meczûm

Nefy ve cezm harfi

(49/HUCURAT, 14). …Henüz iman kalplerinize girmedi…

11- وَلَمَّا  جَاءَهُمُ  الْحَقُّ قَالُوا    هَذَا  سِحْرٌ   وَ            إِنَّا             بِهِ      كَافِرُونَ.

(إِنَّ)nin haberi   câr-mecr.		Te’kit ve nasb h.	At.h.	Hab.	Müb	Fâil Fiil	Fâil	Fiil+mef	Zaman zarfı
		(ا) (إِنَّ) nin ismi

(43/ZUHRUF, 30). (Fakat) kendilerine hak gelince: “Bu bir büyüdür, biz onu tanımıyoruz” dediler.

جَاءَ يَجِيءُ جَيْئاً	gelmek	سِحْرٌ	sihir, büyü
كَافِرٌ ج كَافِرُونَ	tanımayan, (hakkı) örten, kâfir, inkarcı.  (قاَلَ) fiilinden sonra iki nokta üst üste gibi kabul edilip ardından gelenin (ma’kûl’ul-kavl) yeni bir cümle olduğunu hatırlayınız.

¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

  

?  ALIŞTIRMALAR  ?

1. Aşağıdaki fiillerin cahd-ı mutlak ve cahd-ı müstağraklarını manalarıyla beraber çekiniz.(Cevaplar için üzerine tıklayınız)

يَشْرَبُ - يَجْلِسُ - يَدْخُلُ - يَذْهَبُ - يَشْكُرُ - يَنْصُرُ - يَفْتَحُ

2. Aşağıdaki fiillerin gramer bakımından ne olduklarını manalarıyla birlikte söyleyiniz. (Cevaplar için üzerine tıklayınız)

ما شَرِبَ - لَمْ يَشْرَبْ - لَمْ يَنْصُرْنَ - سَوْفَ تَقْتُلُ - لَمْ نَعْلَمْ - لاَ تَدْخُلاَنِ - لَمَّا يَذْهَبَا

3. Aşağıdaki cümleleri tercüme ediniz. (Cevaplar için üzerine tıklayınız)

لَمْ أَقْرَأِ الْقِصَّةَ – لَمْ أَغْسِلِ الْمَلاَبِسَ - لَمْ أَشْرَبِ الْعَصيِرَ - لَمْ آكُلِ الْبُرْتُقاَلَ – لَمْ يَحْضُرِ الْمُدِيرُ- لَمْ يَذْكُرِ اسْمَهُ – أَ لَمْ تَسْمَعْنَ الْخُطْبَةَ ؟ - أَنْتِ لَمْ تَسْمَعِي – لِماَذاَ لَمْ تَكْتُبْنَ الْواَجِبَ – أَنْتَ لَمْ تَقْرَأْ كُلَّ الْقِصَّةِ – ذَهَبَ طاَهِرٌ إِلَى الدُّكاَّنِ وَ لَماَّ يَرْجِعْ  - لَمْ يَرْجِعْ صَدِيقِي فَلَماَّ نَسْمَعْ أَخْباَرَهُ – لَماَّ تَعْمَلُوا فِي الْمَصْنَعِ - تَأَخَّرَ([2]) واَلِدُكَ فِي الْمَكْتَبِ([3]) وَ لَمْ يَحْضُرْ إِلَى الْمَنْزِلِ ، ماَذاَ تَفْعَلُ؟

4. Yukarıda verilen cahd-ı mutlak ve müstağrak ile ilgili ayetleri defterinize yazıp meallerine bakarak Arapça’sını söyleyinceye kadar çalışınız. 

&&&&&&&&&&

III) EMR-İ GAİB

(GAİB FİİLİN EMİR YAPILMASI)

Muzâri fiilin başına لِ takısı getirilip son harfi cezm yapılır. Cemi müennes ن u hariç diğer ن lar düşer.

*Emr-i gâibin başına   ثُمَّ – وَ – فَ harflerinden biri gelirse lâm harfi cezimli  okunur ve bu harflerle beraber tek hece olarak söylenir:

ثُمَّ لْيَكْتُبُوا	sonra yazsınlar	وَلْيَكْتُبْ	ve yazsın
فَلْيَكْتُبْ	bunun üzerine, (hemen, akabinde) yazsın

 

 

*Meçhûl yapılışı, cahd-ı mutlak’ın meçhûl yapılışı gibidir. Yalnız başına (لَمْ) yerine (لِ) getirilir:

لِيُكْتَبْ	yazılsın
لِيُكْتَبْنَ	yazılsınlar (müe)
فَلْيُكْتَبْ	bunun üzerine, (hemen, akabinde) yazılsın
وَلْيُكْتَبُوا	ve yazılsınlar

*Bazen mütekellim birinci şahıs çoğul kipinin başına da emir lâmı getirilerek emir kipi yapılmaktadır. Bu takdirde teşvik ifade eder:

لِنَكْتُبْ       yazalım   لِنَذْهَبْ  gidelim  وَلْنَسْأَلْ   soralım

Cümle Örnekleri:

EMR-İ GAİB İLE İLGİLİ AYETLER

1- فَلْيَضْحَكُوا قَلِيلاً وَلْيَبْكُوا كَثِيرًا …

(9/TEVBE, 82)  Artık (kazanmakta olduklarının cezası olarak) az gülsünler, çok ağlasınlar.

ضَحِكَ يَضْحَكُ ضِحْكاً

gülmek

بَكَى يَبْكِي بُكاَءاً

ağlamak

2- فَلاَ يَحْزُنْكَ قَوْلُهُمْ …

(36/YÂSÎN, 76). Onların sözleri seni üzmesin..

حَزَنَ يَحْزُنُ حُزْناً		gamda, hüzünde bırakmak, üzmek	قَوْلٌ	söz
لاَ يَحْزُنْكَ	seni üzmesin.(Emr-i gâib’in olumsuzu bir sonraki konuda görüleceği gibi لِ yerine لاَ getirmekle yapılır. Fiilin sonu gene meczûmdur (cezimlidir). Aşağıdaki 5 numaralı ayet de böyledir).

3- وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ ماَ قَدَّمَتْ لِغَدٍ …

(59/HAŞR, 18). Ve (her) nefis, yarın için ne takdim ettiğine baksın…

نَظَرَ يَنْظُرُ نَظْراً		bakmak, görmek	قَدَّمَ  يُقَدِّمُ  تَقْدِيماً	takdim etti, önceden gönderdi, sundu
ماَ	ne, şey (ortada gelen ماَ “ne” ve “şey” manasına gelir. Bir kelime sonrasıyla birlikte “..takdim ettiği şeye baksın” da denebilir).

4-  … بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذَلِكَ فَلْيَفْرَحُوا …

(10/YUNUS, 58). (De ki:)Allah’ın lutfu ve rahmetiyle, işte bunlarla sevinsinler..

فَضْلٌ	iyilik, hayır, lutuf	فَرِحَ  يَفْرَحُ فَراَحاً	sevinmek, şımarmak
ذَلِكَ	bu, o (mebnî, yani harekesi değişmeyen kelime olup harf-i cerle harekesinin değişmediğini hatırlayınız.)

5- … وَلاَ تَأْخُذْكُمْ بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ …

(24/NÛR, 2)… Allah’ın dininde (hükümlerini uygularken) o ikisi (zina eden iki kişi) hakkında sizi acıma almasın (acıyacağınız tutmasın)…

رَأْفَةٌ	şefkat, acıma, şiddetli merhamet
فِي دِينِ اللَّهِ	Allah’ın dininde (iki ismin yanyana gelmesinden oluşan isim tamlamasında iki isimden birinci kelimede (önce gelende) ne harf-i tarif ne de sonunda tenvin bulunur. Tercümede ikinci kelimeden başlanarak, yani sondan başa çevrilir. Çok yakında işlenecektir.)

6- لِمِثْلِ هَذَا فَلْيَعْمَلِ الْعَامِلُونَ .

(37/SAFFAT, 61). Çalışanlar bunun gibisi için (böylesi bir kurtuluş için) çalışsın.

لِمِثْلِ هَذَا

bunun gibisi için (isim tamlaması)

عَامِلٌ ج عَامِلُونَ

çalışan

7- فَلْيَنْظُرِ الْإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ .

(80/ABESE, 24). İnsan yediğine bir baksın..

8- فَلْيَنْظُرِ     الْإِنسَانُ          مِمَّ              خُلِقَ .

		Meçhûl mâzî f.	(مِنْ) Harfi cer	Fâil	muzâri meczûm
			(ماَ) İsmü istifham		(لِ) lâmü’lemr

(86/TÂRIK, 5). İnsan neden yaratıldığına bir baksın.

خَلَقَ  يَخْلُقُ

yarattı

مِمَّ= مِنْ + ماَ

neden. (ماَ) nın elifi kendinden önce cer geldiği için düşmüştür.

&&&&&&&&&&

 

IV) EMR-İ HAZIR

(MUHATAP FİİLİN EMİR YAPILMASI)

Muzâri fiilin muhatap sîgasının başındaki muzâri harfi kaldırılır.  Muzaraat harfi atıldıktan sonra kalan ilk harf cezimli değilse başa birşey getirilmez. Ama kalan ilk harf cezimli ise okuyabilmek için başına bir hemze getirilir. Bu hemze fiilin orta harfinin harekesine göre harekelenir. Üç harfli fiilin orta harfi ötreli ise emir fiilinin başına ötreli hemze (أُ), üç harfli fiilin orta harfinin harekesi üstün ya da esre ise emir fiilinin başına esreli hemze (إِ) eklenir. Fetha ile harekeleme yoktur. Sonu da cezim yapılır:  Örnekler:

Not: Mâzîdeki ilk harfi hemze olan  أَكَلَ -ُ  (yedi) ُ–أَمَرَ  (emretti) أَخَذَ -ُ  (aldı) gibi fiillerin emir fiili (اُُاْكُلْ) şeklinde söylenmez. İki hemzenin okunuşu dile ağır geldiği için hemzeli kısım atılır: (كُلْ)(ye). Geriye kalanın çekimi yapılır. Cemi müennes nûnu hariç fiil çekiminde yer alan nunlar düşer:

 

Emr-i hâzırların meçhûlü:  Muzârinin başına لِ harfinin takılıp sonunun meczûm yapılması ile olur.  Diğerlerinden farklı olarak mütekellimin de meçhûlu yapılır:

Cümle Örnekleri:

EMR-İ HÂZIR İLE İLGİLİ AYETLER

1- اُدْخُلُوا الْجَنَّةَ أَنْتُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ تُحْبَرُونَ .

(43/ZUHRUF, 70). Siz ve eşleriniz ağırlanmış olarak cennete giriniz!

حَبَرَ  يَحْبُرُ حَبْراً

sevindirmek, ağırlamak

2- … اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ …

(9/TEVBE, 105). ..(De ki;) (Yapacağınızı) yapın! Amelinizi Allah da Rasûlü de mü’minler de görecektir...

رَآى  يَرَى  رُؤْيَةً

görmek

سَيَرَى

görecek

3- وَلَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلآئِكَةِ اسْجُدُوا ِلآدَمَ فَسَجَدُوا إِلاَّ إِبْلِيسَ …

(7/A’RÂF, 11). Andolsun sizi yarattık, sonra size şekil verdik, sonra da meleklere “Âdem’e secde edin!” dedik. İblis hariç secde ettiler.

لَقَدْ	andolsun ki, hakikaten, gerçekten
صَوَّرَ  يُصَوِّرُ  تَصْوِيراً	tasvir etmek, suret vermek, şekil vermek, şekillendirmek
قُلْنَا لِ..	…e dedik	اَلْمَلَكُ ج اَلْمَلآئِكَةُ			melek
إِلاَّ	hariç		اَلْإِبْلِيسُ		iblis, şeytan
سَجَدَ  يَسْجُدُ سُجُوداً	secde etti, boyun eğdi

4-  وَيَا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ …

(7/A’RÂF, 19). (Allah buyurdu ki:) Ey Adem! Sen ve eşin cennete yerleşin..

سَكَنَ  يَسْكُنُ  سَكْناً  سُكُوناً

yerleşmek, ikamet etmek

5- يَا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا …

(7/A’RÂF, 31). Ey Adem oğulları! Her mescidde (secde edişinizde) zinetinizi alın (güzel elbiselerinizi giyin); yiyin, için, (fakat israf etmeyin...)

خُذُوا  (أَخَذَ  يأْخُذُ)

alın (emir)

كُلُوا  (أَكَلَ  يأْكُلُ)

yiyin

زِينَةٌ

süs, zînet

6- وَأَمْطَرْنَا عَلَيْهِمْ مَطَرًا فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ .

(7/A’RÂF, 84). Ve üzerlerine (taş) yağmuru yağdırdık. Bak suçluların akıbeti (sonu) nasıl oldu?

أَمْطَرَ  يُمْطِرُ إِمْطاَراً				yağdırmak, (taş) yağmuruna tutmak
مَطَرٌ	yağmur		كَيْفَ		nasıl	كَانَ  يَكُونُ	oldu	عَاقِبَةٌ	son, netice, âkıbet
اَلْمُجْرِمُ		suçlu, günahkar. (İsim tamlamasında birinci ismin ne tenvin ne de harf-i tarif almadığını ikinci ismin genellikle harf-i tarif alıp son harekesinin esre olduğunu şimdilik aklınızda tutunuz. Cemi müzekker sâlim’in esre halinin (ينَ) ile olduğunu hatırlayınız.

7- ثُمَّ بَعَثْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ مُوسَى بِآيَاتِنَا إِلَى فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ فَظَلَمُوا بِهَا فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ .

(7/A’RÂF, 103). Sonra onların ardından Mûsâ’yı mucizelerimizle Firavun ve kavmine gönderdik de o mucizeleri inkar ettiler, ama bak fesatçıların sonu nasıl oldu?

بَعَثَ  يَبْعَثُ	göndermek, uyandırmak, diriltmek		مِنْ بَعْدِهِمْ	onların ardından
اَلْمُفْسِدُ	fesat çıkaran, fesatçı	اَلْمَلَأُ		halk, eşraf
ظَلَمَ  يَظْلِمُ ظُلْماً	zulmetmek, inkar etmek	آيَةٌ ج  آيَاتٌ		ayet, mucize
عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ	fesatçıların sonu (birinci ismin harf-i tarifsiz ikinci ismin esre olduğu isim tamlaması çok yakında işlenecektir.)

8- قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ … وَاصْبِرُوا إِنَّ الأَرْضَ لِلَّهِ …وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ .

(7/A’RÂF, 128). Mûsâ kavmine (şöyle) dedi: “(Allah’dan yardım isteyin)… ve sabredin. Muhakkak ki yeryüzü Allah’ındır (onu kullarından dilediğine miras verir.)… Sonuç müttekîlerindir (Allah’tan korkup günahtan sakınanlarındır). ”

اَلْمُتَّقِي

müttekî, takva sahibi, korunan, sakınan

9- وَاكْتُبْ لَنَا فِي هَذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ … وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ …

(7/A’RÂF, 156). (Ey Allahım!) Bize bu dünyada da iyilik yaz, ahirette de. (Allah buyurdu ki:) …Rahmetim herşeyi kuşatmıştır…

	حَسَنَةٌ	iyilik, nail olunan nimet, güzellik		رَحْمَةٌ	acımak, merhamet etmek
وَسِعَ  يَسَعُ  سِعَةً  سَعَةً			içine aldı, kapladı

10- اُنْظُرْ          كَيْفَ         كَذَبُوا     عَلَى     أَنْفُسِهِمْ …

İsim mecrûr	Harfi cer	Fiil+fâil	İsmü istifham	Fiil-i Emr
				Fâili müstetir (أَنْتَ)

(6/EN’ÂM, 24). Bak, kendilerinin aleyhine nasıl yalan söylediler…

11- وَاذْكُرْ رَبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالآصَالِ …

(7/A’RÂF, 205). Kendi kendine yalvararak, ve korkarak yüksek olmayan bir sesle (sözle) sabah akşam Rabbini an.

	ذَكَرَ يَذْكُرُ		zikretti, andı			اَلْجَهْرُ		ilan etmek, açığa vermek
	تَضَرَّعَ  يَتَضَرَّعُ تَضَرُّعاً		yalvarıp yakarmak, niyazda bulunmak
	خاَفَ  يَخاَفُ خَوْفاً خِيفَةً		korkmak [ayette: korkarak (hal)]
دُونَ		…siz, ..sız (zarftır önüne geldiği kelimeyi esreler)
دُونَ الْجَهْرِ		açığa çıkarmaksızın		اَلْغُدُوُّ	sabah		اَلْآصَالُ		akşam

 

  

HÂL: Ayette kullanılan mansûb ve nekre olarak gelen masdar şekli gramerde “hâl” olarak isimlendirilir “yalvararak ve korkarak” şeklinde ..erek, ..arak olarak tercüme edilir. İleride müstakil olarak işleyeceğimiz hâl hakkında kısa bir bilgi vermek devamlı Kur’ân okuyanların sık sık karşılaştıkları bir husus olduğundan burada kısaca bahsetmek faydalı olacaktır: Hâl; fiil işlenirken, fâilin, mef’ûlun veya her ikisinin durumunu gösteren mansûb ve nekre isimdir. Tekil ve illet harfi bulunmayan bir kelime olduğu takdirde hâl, üstün tenvinli olarak gelir. Fiile sorulan “Nasıl” sorusuna cevap teşkil eder. Fiil yapılırken onu işleyenin durumu açıklanan hâl Türkçe’ye (...erek, ..arak, ...dığı halde, ..ken, …mış olduğu halde) kelimeleriyle tercüme edilir. Örnekler:

¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

?  ALIŞTIRMALAR  ?

1.Aşağıdaki kelimeleri üçer kere yazınız.

 

2. Aşağıdaki Arapça cümleleri tercüme ediniz. (Cevaplar için üzerine tıklayınız)

أُكْتُبْ واَجِبَكَ يَوْمِياًّ – إِلْعَباَ بِالْكُرَةِ فِي الْمَلْعَبِ – أُعْبُدواُ اللَّهَ وَحْدَهُ – إِرْكَبِ الْحاَفِلَةَ صَباَحاً – إِشْرَباَ الشاَّىَ حاَراًّ – إِقْطَفِي الْوَرْدَةَ – أُكْتُبْنَ واَجِبَكُنَّ – إِذْهَبِي إِلَى الْبَيْتِ مُبَكِّراً - لَمْ تَقْرَأْ عاَئِشَةُ الْكِتاَبَ فَلْتَقْرَأْ  - إِرْحَمِ الضَّعِيفَ - إِغْسِلْ فَمَكَ قَبْلَ النَّوْمِ - أُكْتُبْ وَظِيفَتَكَ وَاقْرَأْ كِتاَبَكَ.

3. Aşağıdaki  Arapça cümleleri harekeleyip tercüme ediniz. (Cevaplar için üzerine tıklayınız)

اقتُل الذّئب في الحديقة -  اكتبوا الدرس في المدرسة - اذهبي إلى المدرسة غداً – افتحا الباب مع أُخْتِكَ- لتكتب في المدرسة - لتكتبا الدرس مع الولد- انصرن مع النساء - ادخلوا المدرسة صباحاً.

 

 

4.  Aşağıdaki muzâri fiillerin emr-i hazır ve meçhûllerini manalarıyla birlikte çekiniz.(Cevaplar için üzerine tıklayınız)

يَنْصُرُ - يَكْتُبُ - يَعْلَمُ - يَجْلِسُ - يَفْتَحُ – يَعْرِفُ - يَدخُلُ- يَقْتُلُ

5.  Aşağıdaki cümleleri Arapça’ya çeviriniz.

1. Elini yıka.	7. Okula git (müennes).
2. Suyunu iç.	8. Dersini evinde yaz.
3. Okulda kapıdan çıkınız.	9. Savaşta düşmanları öldürün.
4. İkiniz çarşıya gidin.	10. Bu kitabı oku.
5. Sokaktan eve git.	11. Bahçede oynayın.
6. Sabahleyin okula yazılın.

6.  Aşağıdaki fiillerin emr-i gâib ve emr-i hazırlarını yapınız.(Cevaplar için üzerine tıklayınız)

يَنْصُرُ - يَعْلَمُ - يَضْرِبُ - يَقْتُلُ - يَذْهَبُ - يَدْخُلُ - يَفْتَحُ

7. Yukarıda verilen ayetlerdeki emr-i gâib ve emr-i hâzırları belirtiniz. Kelimeleriyle birlikte ayetleri defterinize yazıp meallerine bakarak Arapça’larını söylemeye çalışınız. 

&&&&&&&&&&

V) NEHY-İ GAİB

          (GAİB EMRİN OLUMSUZU)

Görüldüğü gibi لِيَكْتُبْ  (yazsın) demek olurken olumsuzu olan “yazmasın” demek için muzâri fiilin başına لاَ getirilip sonu cezm yapılır.

Meçhûl yapılışı; Cahd-ı mutlakın meçhûl yapılışı gibidir. Yalnız başına لاَ getirilir.

لاَ يُكْتَبْ	yazılmasın	لاَ يُكْتَبْنَ	yazılmasınlar (müen)
لاَ يُكْتَبُوا	yazılmasınlar (müz)	لاَ نُكْتَبْ	yazılmayalım

 

Cümle Örnekleri:

NEHY-İ GÂİB İLE İLGİLİ AYETLER

1- يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلاَ يَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَذَا …

(9/TEVBE, 28). Ey iman edenler! Müşrikler ancak bir pisliktir. Onun için bu yıllarından sonra Mescid-i Haram’a yaklaşmasınlar…

يَا أَيُّهَا	ey! (nida harfi)		اَلَّذِينَ		kimseler (ism-i mevsul olup çok yakında işlenecektir)
آمَنَ  يُؤْمِنُ  إِيماَناً		iman etmek, inanmak				آمَنُوا		İman ettiler
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا		ey iman eden kimseler! (Ey iman edenler! cümlesinde görüldüğü gibi ism-i mevsuldan sonraki fiil önce tercüme edilip …en kimseler deniliyor)
إِنَّمَا		ancak, sadece			اَلْمُشْرِكُ		müşrik, Allah’a ortak koşan
نَجَسٌ		pislik			عَامٌ		sene, yıl
قَرَبَ  يَقْرَبُ قِرْباَناً		yaklaşmak		بَعْدَ عَامِهِمْ هَذَا			bu yıllarından sonra

2- وَلاَ   يَحْزُنْكَ    قَوْلُهُمْ    إِنَّ         الْعِزَّةَ       لِلَّهِ    جَمِيعًا    هُوَ   السَّمِيعُ    الْعَلِيمُ.

II. haber

I. haber

Mübt.

Hal

Haberu (إِنَّ) mahallen  merfû

İsmu (إِنَّ) mansûb

Te’kit ve nasb harfi

Fâil

Fiil-i  muzâri meczûm (كَ) mef’ûl

Cezm ve nefy harfi

(10/YUNUS, 65). Onların sözleri seni üzmesin. Çünkü bütün izzet (üstünlük) Allah’ındır. O işitendir, bilendir.

اَلْعِزَّةُ	üstünlük, izzet	جَمِيعًا	topluca, hepsi, tümü
(Cümlenin ikinci kısmında görüldüğü gibi bazen vurgulama ve önem belirtmek için haber de marife olarak gelebilir. Mübtedâ ve haberle ilgili geniş bilgi daha sonra işlenecektir.)

&&&&&&&&&&

VI) NEHY-İ HÂZIR

(MUHÂTAB EMRİN OLUMSUZU)

Yapılışı: Muzârinin muhâtablarının başına لاَ getirilip sonunun cezim yapılmasıyla olur. Muhâtaba cemi müennes nûnu hariç diğerlerindeki ن lar düşer.

Meçhûlünde bir değişiklik yoktur:

Cümle Örnekleri:

NEHY-İ HÂZIR İLE İLGİLİ AYETLER

1- وَ          لاَ               تَأْكُلُوا     أَمْوَالَكُمْ         بَيْنَكُمْ      بِالْبَاطِلِ …

Câr-mecrûr

Zarfu mekan

Mef’ûl

F. muzâri meczûm

Nefy ve cezm  h.

İsti’nâf harfi

(2/BAKARA, 188). Mallarınızı, aranızda batıl (haksız sebepler) ile yemeyin…

اَلْبَاطِلُ	asılsız şey, batıl

2- وَيَا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ …وَلاَ تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ …

(7/A’RÂF, 19). (Allah buyurdu ki:) Ey Âdem! Sen ve eşin cennette yerleşin.. (Ancak) bu ağaca yaklaşmayın…

3- … قَدْ جَاءَتْكُم بَيِّنَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ … وَلاَ تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْيَاءَهُمْ …

(7/A’RÂF, 85). …Size Rabbinizden açık bir delil gelmiştir. …  İnsanların eşyalarını eksik vermeyin…

بَيِّنَةٌ

açık delil, bürhan

بَخَسَ يَبْخَسُ  بَخْساً

eksiltmek, hakkını vermemek, düşük fiyat vermek

4- … لاَ تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ .

(39/ZÜMER, 53). Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyin. Muhakkak ki Allah bütün günahları bağışlar. Şüphesiz ki O, çok bağışlayan, çok esirgeyendir.

قَنِطَ  يَقْنَطُ قَنَطاً	ümit kesmek, ümitsiz olmak
غَفَرَ  يَغْفِرُ مَغْفِرَةً	bağışlamak	اَلذَّنْبُ ج اَلذُّنُوبُ	günah

5- … وَاعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ .

(9/TEVBE, 36). ..bilin ki Allah müttekîlerle (kötülükten sakınanlarla) beraberdir.

6- … إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لاَ تَحْزَنْ إِنَّ اللّهَ مَعَنَا فَأَنْزَلَ اللّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ …

(9/TEVBE, 40). ..O bir zamanlar arkadaşına “Üzülme, şüphesiz ki Allah bizimle beraberdir” diyordu. Bunun üzerine Allah ona (sükûnet sağlayan) emniyetini indirdi…

إِذْ	bir zamanlar	صَاحِبٌ ج اَصْحاَبٌ		arkadaş, sıkı dost
أَنزَلَ  يُنْزِلُ  إِنْزاَلاً	indirdi		اَلسَّكِينَةُ	sebat, kalbin mutmain olması

7- فَقَالُوا عَلَى اللَّهِ تَوَكَّلْنَا رَبَّنَا لاَ تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ .

(10/YUNUS, 85). Onlar dediler ki: “Allah’a dayandık. Ey Rabbimiz! Bizi o zalimler topluluğu için deneme (konusu) kılma.

تَوَكَّلَ  يَتَوَكَّلُ  تَوَكُّلاً	tevekkül etmek, Allah’a dayanmak, işi Allah’a bırakmak
اَلْفِتْنَةُ	deneme, imtihan fitne, şaşırma

8- … قَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُمْ مِنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ وَلاَ تَنْقُصُوا الْمِكْيَالَ وَالْمِيزَانَ …

(11/HÛD, 84). … (Şuayb) Dedi ki: “Ey kavmim! Allah’a kulluk edin! Sizin için ondan başka Tanrı yoktur. Ölçüyü ve tartıyı eksik yapmayın.

يَا قَوْمِ	ey kavmim. (قَوْمِ) kelimesinin son harfinin harekesinin esre oluşu, düşen  “benim ..” manasındaki mütekellim ya’sına işaret eder.
عَبَدَ  يَعْبُدُ	kulluk etti, ibadet etti			غَيْرُهُ	…den başka, hariç, dışında
مَا لَكُمْ مِنْ	sizin için yoktur. Buradaki مَا harf-i nefy, مِنْ de zâid harf-i cerdir.
نَقَصَ  يَنْقُصُ نَقْصاً		eksiltmek, eksik bırakmak, düşük ölçmek
اَلْمِكْيَالُ		ölçek	اَلْمِيزَانُ			terazi, tartı

9- قَالَ لَهُمْ مُوسَى وَيْلَكُمْ لاَ تَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ كَذِبًا …

(20/TÂHÂ, 61). Mûsâ onlara: “Yazık size! Allah hakkında yalan uydurmayın….” dedi.

وَيْلٌ	yazık, vah	وَيْلَكُمْ	yazık size!
اِفْتَرَى يَفْتَرِي اِفْتِراَءاً	uydurdu, iftira etti, düzdü

10- وَلاَ تَجْعَلُوا مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ نَذِيرٌ مُبِينٌ[7] .

(51/ZARİYÂT, 51). Allah ile beraber başka bir tanrı edinmeyin. Zira ben size O’nun tarafından (gelmiş) (açık) bir uyarıcıyım.

آخَرَ

başka,diğer

نَذِيرٌ

uyarıcı

مُبِينٌ

apaçık

 11- فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلاَ تَقْهَرْ .

(93/DUHÂ, 9). Öyleyse yetime gelince (sakın) ezme.

أَمَّا

….e gelince

قَهَرَ  يَقْهَرُ  قَهْراً

yenmek, ezmek, incitmek

12-  وَأَمَّا السَّائِلَ فَلاَ  تَنْهَرْ .

(93/DUHÂ, 10). (El açıp) isteyene gelince (de) sakın azarlama.

اَلسَّائِلُ

dilenen, isteyen

نَهَرَ  يَنْهَرُ  نَهْراً

azarlamak

¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

?  ALIŞTIRMALAR  ?

(GENEL DEĞERLENDİRME)

1.  Aşağıdaki fiillerin emr-i gâib, nehy-i gâib, emr-i hazır, nehy-i hazır ve meçhûllerini yazınız.(Cevaplar için üzerine tıklayınız)

فَتَحَ - ضَرَبَ - دخَل- سمِع- علِم - ذهب - حَكَمَ – خرج – قَطَعَ – عَلِمَ  – نَصَرَ

2. Aşağıdaki kelimeleri üçer kere Arapça ve Türkçe’siyle birlikte yazınız.

3.  Aşağıdaki cümleleri harekeleyip tercüme ediniz.(Cevaplar için üzerine tıklayınız)

اُقْتُلوُا الذئب في الجبل - اشرب الماء من الكوب - لا تضْربوا الفرس – لا تخرجا إلى السوق - لا تضربوا الهرة - اقرأْ كتابك - اذهبوا إلى الحديقة مع الرجال - اقطع الخبز بالسكين- اُكتبوا درسكم في المدرسة نَهاَراً - ادخلوا البيت -  لا يكتب مكتوباً إلى عمِّي- لاَ تَشْرَبْ - لاَ تَذْهَبيِ - لاَ تَشْكُرْنِي-  ليخرج والدك من بيتنا - النساء لا يذهبن إلى المدرسة - من يذهب إلى بيتي مع والدك؟  - أجلس امام المنضدة - السمك لذيذ وَطَرِيٌّ - اكتب اسمك على السبورة بِالطَّبَاشِيرِ- أستاذنا عَالِمٌ وَذكيٌّ–  نذهب إلى المدرسة هذا اليوم- النساء يذهبن اِلى بيوتهن – إذبحوا الدجاجة بالسكين – هل تقطف الزهرة من الشجرة ؟

4.  Aşağıdaki fiillerin gramer diliyle ne olduklarını manalarıyla beraber yazınız.(Cevaplar için üzerine tıklayınız)

يَقْطَعُ - لا تَضْرِبْ - اِفْتَحُوا - لِتَعْلَمْ - اِشْرَبْنَ - لِيَرْجِعْنَ - اُنْصُرِي

5.  Aşağıdaki cümleleri Arapça’ya çeviriniz.(Cevaplar için üzerine tıklayınız)

1. Sabahleyin okula gitmedim.		2. Kızkardeşinle beraber dersinizi okuyunuz.
3. Sokakta çocuklara dövülmeyiniz.		4. Yarın okula gitmeyiniz.
5. Asla oraya gitmeyeceksiniz.		6. Anneler çocuklarına vurmasınlar.
7. İkiniz bahçede oturmayın.		8. Ağacı kesme.
9. Kızlar bahçede oynamasınlar.		10. Adamlar evde oturmasınlar.
11. Pencereyi açmayın.		12. Salonda oturmayın.
13. Kimseye zulmetmeyin.	14. Yarın okula talebelerle birlikte gideceğiz.
15. Bu nedir?		16. Bu bir tebeşirdir.
17. Bu bir kalemdir.		18. Kalemle ne yaparsın ?
19. Siz nereden geldiniz?		20. Çarşıya gittim.
21. Şimdi evimden geldim.		22. Okula kardeşimle beraber gidiniz.
23. Dağda kurdu kim öldürdü?		24. Ormanda kuş öldürmeyiniz.
25. Kardeşin dersini akşam yazsın.		26. Yarın okula kim gidecek?
27. Ekmeği bıçakla kesiniz.		28. Ekmeği koparmayınız.
29. Dersler nerede yazıldı?

6.  Aşağıdaki Arapça soruların cevabını Arapça olarak veriniz. (Cevaplar için üzerine tıklayınız)

لِماَذا تَرْكَبِينَ الْحِصَانَ ؟ -  مَاذا يَطْلُبُ عَمُّهُ مِنْكَ ؟

مَاذا أَخَذْتَ مِنِّي؟  - مَعَ مَنْ تَذْهَبُ إلى الْمَدْرَسَةِ؟

7.  Aşağıdaki malum fiillerin meçhûllerini söyleyip manasını veriniz. (Cevaplar için üzerine tıklayınız)

لاَ تَنْصُرْ - لاَ تَفْتَحْ - لِيَكْتُبَا - لاَ تَفْتَحُوا - لاَ تَذْهَبِي- لِتَنْصُرَا

8. Aşağıdaki fiillerle birer cümle kurunuz.

اِفْهَمْ - لاَ تَشْرَبُوا - لِيَكْتُبْ  - لاَ تَدْخُلْ- لاَ تَذْهَبِي- أَشْكُرُ

9.  Aşağıdaki fiillerin gramer manalarını ve tercümelerini söyleyiniz. (Cevaplar için üzerine tıklayınız)

يَقْتُلُ - لَمْ أَكْتُبْ - مَا يَضْرِبُونَ - اُكْتُبْ- لَمَّا تَضْرِبَا- عَلِمْنَ

10.   يَذْهَبُfiilinin başına sırasıyla şu harfleri ekleyerek manalarını yazınız.(Cevaplar için üzerine tıklayınız)

مَا - لاَ - لـِ  – لَنْ – لَمْ – لَمَّا – سَ –  سَوْفَ

11.  Aşağıdaki fiillerin manalarını yazınız, meçhûle çevirip tekrar manalarını yazınız.

لَنْ يَضْرِبَ - مَا تشْرَبُونَ -  لَمْ يَكْتُبَا -  سَوْفَ تَعْلَمُ -  كَتَبْتُمْ -  لِيَعْلَمْ - لاَ تَدْخُلْنَ - لا تَفْتَحْ - اِضْرِبُوا - لَمْ تَأْكُلْنَ  -  لَنْ تَقْطَعُوا -  مَا عَلِمَ

12. Yukarıda verilen ayetlerdeki nehy-i gâib ve nehy-i hâzırları belirtiniz, Kelimeleriyle birlikte ayetleri defterinize yazıp meallerine bakarak Arapça’larını söyleyene kadar çalışınız. 

&&&&&&&&&&

TE’KÎD LÂMI VE TE’KÎD NÛNU

Menfî olmayan muzârilerin başına manayı kuvvetlendirmek ve pekiştirmek için getirilen fethalı (لَ) harfine te’kit lâmı denir.

Tekidi artırmak için sonuna bir de fethalı şeddeli nûn (نَّ) (te’kid nûnu) getirilir. Böylece duygu yönünden şiddetli/belağatı yüksek olan ifadelerde kullanılır:

كَلاَّ لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ.

Hayır! Andolsunki o mutlaka, Hutame’ye atılacaktır (Hümeze, 4).(meçhûl fiil).

 

*Te’kit nunları eklendikleri muzârinin zamanını müstakbele (gelecek zamana) tahsis eder:

*Te’kit nûnu sonuna eklendiği müfred muzârinin son harfini fetha yapar. Cemi vâvı düşerek ötre, müfred muhâtaba yâ’sı düşerek yerine esre kalır. Cemi müennes nûnu hariç diğer tesniye ve ceme mahsus nunlar da te’kîd nûnu getirilince düşer. Cemi müennes nûnuyla te’kîd nûnu arasına bir elif getirilir:

Muzâri’nin Şeddeli Te’kit Nûnu’yla Çekim Tablosu

 

 

 

Görüldüğü gibi te’kîd nûnu’nun harekesi müsennâ ve cemi müenneslerde “kesre” diğerlerinde fethadır. 2. şahıs müfred müennesdeki ve cemi müzekkerlerdeki uzun sesliler kısaltılır. Yani (ين) ve (وا)  kalkar. Cemi müenneslerde ise fiilin sonuna elif eklenir.

*Te’kit lâmı tek başına bulunabilir fakat te’kit nûnu [(إِماّ)(..se, sa), لَ ] edatlarından biri beraberinde olmadan bulunmaz:

فَإِمَّا تَثْقَفَنَّهُمْ[8] فِي الْحَرْبِ... Eğer savaşta onları yakalarsan...(Enfal, 57)

يَا بَنِي آدَمَ إِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ[9] رُسُلٌ مِنْكُمْ... Ey Ademoğulları! Size kendi içinizden peygamberler gelirse... (A’râf, 35)

... إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا[10]... Eğer o ikisinden (anne ve babandan) biri veya her ikisi senin yanında yaşlılığa ulaşırsa...(İsrâ, 23)

* Nûnu te’kidli muzârinin başında لَ harfi kullanılırsa mutlak kararlılığı gösterir:

  * لاَ ile kuvvetli bir olumsuz emir (nehiy) hali oluşturur:

 

(Nûn-u Muhaffefe): (Te’kîd Nûnunun hafifletilmiş şekli): Muzâri fiillerin sonunda anlamı kuvvetlendirmek için şeddeli nun getirildiği gibi cezimli nun da getirilebilir. Tesniyelerde ve müennes çoğullarda kullanılmaz.

                 

Muzâri’nin Şeddesiz Te’kit Nûnu’yla Çekim Tablosu

 

 

* Kur’ân’da bazen hafifletilmiş te’kit nûnu tenvin olarak gelir:

*Te’kitli muzâriler yerine göre gereklilik de ifade edecek şekilde tercüme edilir.

&&&&&&&&&&

TE’KÎD NÛNUNA BİTİŞİK FİİL İLE İLGİLİ AYETLER

1- ثُمَّ            لَتُسْأَلُنَّ          يَوْمَئِذٍ         عَنِ          النَّعِيمِ .

Mecrûr isim	H. cer	Zarfu zaman	F. muz. meçhûl	Atıf harfi
			(لَ) Harfu Kasem (yemin harfi) (نَّ) te’kîd nûnu

(102/TEKÂSÜR, Sonra o gün (dünyada yararlandığınız) nimetlerden elbette ve elbette hesaba çekileceksiniz.

2- كَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَرُسُلِي إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ .

(58/MÜCÂDELE, 21) Allah “Elbette ben ve elçilerim galip geleceğiz” diye yazmıştır.  Allah güçlüdür, üstündür.

غَلَبَ  يَغْلِبُ غَلَباً	galib geldi, üstün geldi	رَسُولٌ ج رُسُلٌ		peygamber, elçi
قَوِيٌّ	kudret sahibi, güçlü		عَزِيزٌ	aziz, üstün, kuvvetli, güçlü

3- لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْيَا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ …

(48/FETİH, 27) And olsun ki Allah, elçisinin rüyasını doğru çıkardı. (Allah dilerse) siz mutlaka (güven içinde) Mescid-i Harama gireceksiniz.

صَدَقَ يَصْدُقُ صِدْقاً	doğru söz söylemek, doğru olmak, doğru olduğunu bildirmek
الرُّؤْيَا	rüya.

¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

?  ALIŞTIRMALAR  ?

1. Aşağıdaki fiillerin şeddeli ve şeddesiz te’kit nûnuyla çekim tablosunu yazınız.

يَدْخُلُ – يَسْجُدُ – يَسْمَعُ – يَعْلَمُ – يَغْلِبُ - يَعْرِفُ

2. İçinde şeddeli ve şeddesiz te’kîd nunlarının bulunduğu beşer cümle kurunuz.

3.Yukarıdaki ayetlerde yer alan te’kîd nunlu fiilleri belirtiniz. Kelimeleriyle birlikte ayetleri defterinize yazıp meallerine bakarak Arapça’larını söyleyinceye kadar çalışınız.

 

&&&&&&&&&&